Η ωρολογιακή βόμβα του ασφαλιστικού προβλήματος

Του Στέργιου Μπακολουκά

Μετά από τη συμφωνία για χρηματοδότηση του Ελληνικού χρέους από την ΕΚΤ και το ΔΝΤ πήραμε μια παράταση χρόνου και ηρεμίας η οποία πιθανώς να διαρκέσει δύο χρόνια περίπου. Αυτή η παράταση μου θυμίζει την περίπτωση του χρεωμένου επιχειρηματία, ο οποίος μετά από πολλές προσπάθειες, καπατσοσύνη και αλχημείες, καταφέρνει να καλύψει στο παραπέντε τις επιταγές της Παρασκευής και μέχρι τη Δευτέρα λέει στον εαυτό του έχει ο θεός, κλείνει το γραφείο του και πάει για μπάνιο.
Αν οι Έλληνες πολιτικοί αυτό το χρόνο της αναβολής που πήραμε, δεν τον αξιοποιήσουν σωστά για να βάλουν τις βάσεις για αλλαγή της νοοτροπίας της αρπαχτής που έχει δημιουργηθεί όλα αυτά χρόνια στη συνείδηση του Έλληνα πολίτη, με ταυτόχρονη αποκατάσταση της λειτουργίας των θεσμών, τότε πολύ φοβάμαι ότι η κατάρρευση θα είναι εκκωφαντική με κοσμογονικά αποτελέσματα.
Όπως έχω αναφέρει και σε άλλα σημειώματα, το μεγάλο πρόβλημα της χώρας είναι το εξωτερικό χρέος. Όμως υπάρχει άλλη μία βόμβα στα θεμέλια του Ελληνικού κράτους, που αν δεν παρθούν τώρα μέτρα και μάλιστα δραστικά και ακραία, θα σκάσει στα χέρια μας με απρόβλεπτες συνέπειες. Η βόμβα αυτή ονομάζεται Ασφαλιστικό πρόβλημα.
Σήμερα στην Ελλάδα οι συνταξιούχοι παίρνουν τις χαμηλότερες συντάξεις της Ευρωζώνης, ζώντας στην πιο ακριβή, ως προς το κόστος ζωής, αντίστοιχη χώρα. Παράλληλα το σύστημα παροχής συντάξεων και υπηρεσιών υγείας έχει χτυπήσει κόκκινο. Ένα υγιές ασφαλιστικό σύστημα πρέπει, για να είναι βιώσιμο να έχει τέσσερις εργαζόμενους για κάθε συνταξιούχο αλλά δυστυχώς το δικό μας για κάθε συνταξιούχο διαθέτει 1,7 εργαζόμενους. Αυτή η αντιστοιχία μας δείχνει το δυσοίωνο μέλλον του, το οποίο με αυτή τη δομή και με αυτόν τον τρόπο λειτουργείς ΔΕΝ μπορεί να επιβιώσει.
Αλλά θα μου πείτε πως φτάσαμε μέχρις εδώ; Ο καλύτερος τρόπος για να διορθώνονται τα λάθη και να μην επαναλαμβάνονται είναι ο έλεγχος η κατανόηση και η καταγραφή της Ιστορίας.

Ας προσπαθήσουμε λοιπόν να καταγράψουμε τις αιτίες του προβλήματος.
Τέσσερεις είναι οι υπεύθυνοι που εμπλέκονται στην κατάντια του ασφαλιστικού μας συστήματος: Πολιτικοί, Κυβερνήσεις, Συνδικαλιστές και Κοινωνία.

Πολιτικοί:

1. Οι Πολιτικοί, όλα αυτά τα χρόνια γνώριζαν την κατάντια του συστήματος, αλλά...
   ...στο βωμό του προσωπικού τους συμφέροντος και του λαϊκισμού που απέπνεαν, το μόνο που τους ενδιέφερε ήταν η προσωπική τους επανεκλογή, για λογαριασμό της οποίας, έθαβαν πάντα το θέμα, λέγοντας στους ψηφοφόρους τους συνειδητά ψέματα, αποφεύγοντας να θίξουν την ουσία του προβλήματος πού έκαιγε.
2. Πολλοί από αυτούς μέσα από την παρακμή του Πολιτικού συστήματος ήταν κατώτεροι των περιστάσεων και ανεπαρκείς για την αποστολή που ετάχθησαν, σε συνδυασμό με την απουσία της απαιτούμενης γνώσης για την προσέγγιση του θέματος, συνέβαλαν στην διαιώνιση του προβλήματος.
3. Μερικοί από αυτούς χρησιμοποίησαν το Ασφαλιστικό σύστημα ως μέσο πλουτισμού, κάνοντας κατάχρηση της θέσεως την οποία κατείχαν, αναθέτοντας την διαχείριση των αποθεματικών των ταμείων σε ύποπτα και αμφιλεγόμενα άτομα χρηματιστηριακών εταιριών και επενδυτικών συμβούλων, οι οποίοι παρ’ όλες τις παχυλές προμήθειες που ελάμβαναν, ανεξαρτήτου αποτελέσματος, κατέγραψαν τρομερές ζημιές σε αυτά τα χαρτοφυλάκια, τζογάροντας στα διεθνή χρηματιστήρια τον κόπο του Έλληνα εργαζόμενου. Και όλα αυτά χωρίς τιμωρία.

Κυβερνήσεις:

1. Καμία κυβέρνηση από τη μεταπολίτευση μέχρι σήμερα, δεν προσπάθησε να λύσει ακόμα και ένα μικρό μέρος από τα μεγάλα προβλήματα του Ασφαλιστικού συστήματος. Όλες οι Κυβερνήσεις το αντιμετώπισαν ως πρόβλημα που καίει και το μετέφεραν στην επόμενη κυβέρνηση χωρίς να το ακουμπήσουν. Βεβαίως στο διάστημα της θητείας τους φρόντιζαν να το φορτώσουν με επί πλέον ζημιές.
2. Η διαχείριση των αποθεματικών των ασφαλιστικών ταμείων, κάτω από την κρατική καθοδήγηση, ήταν εγκληματική. Δεν αναφέρομαι μόνο στην επένδυση από τα ταμεία των αποθεματικών τους, στα αμφιβόλου καθαρότητας, δομημένα ομόλογα, ή ακόμα στην τοποθέτηση χρημάτων παλιότερα, στα “χασαπόχαρτα” των μετοχών του χρηματιστηρίου από τα οποία κατέγραψαν τεράστιες ζημιές. Αναφέρομαι επίσης και στην κατάθεση των χρημάτων των ταμείων (κατ’ εντολή των εκάστοτε κυβερνήσεων) στις Τράπεζες, σχεδόν άτοκα παρακαλώ, για την ενίσχυσή τoυς, προς χάριν μιας αμφιβόλου ποιότητος ανάπτυξη. Την ίδια εποχή οι Τράπεζες έδιναν τόκο στους ιδιώτες 20% και 25%.
3. Βεβαίως το όργιο συμπληρώθηκε με τις κατά καιρούς χαριστικές νομοθετικές διατάξεις των διαφόρων κυβερνήσεων υπέρ των μεγάλοοφειλετών των Ταμείων.
4. Ένας ακόμα σοβαρός παράγοντας της κατάρρευσης του Ασφαλιστικού μας συστήματος είναι οι στρατιές των υποτιθέμενων αναπήρων που κάνοντας χρήσει των ελαστικών νομοθετικών διατάξεων και με τη βοήθεια επίορκων Γιατρών, για ψύλλου πήδημα συνταξιοδοτούνται από τα Ασφαλιστικά Ταμεία, καθιστώντας την Ελλάδα χώρα με υπερβολικά υψηλό αριθμό αναπήρων σε σχέση με τις άλλες χώρες της Ευρώπης.
5. Το όργιο της κατασπατάλησης των οικονομικών πόρων των Ταμείων, συμπληρώθηκε από το πλιάτσικο που έγινε και γίνεται στα φάρμακα και τις προμήθειες των Νοσοκομείων.

Συνδικαλιστές:

1. Δεν ήταν δυνατόν να απουσιάσουν οι συνδικαλιστές από αυτό το πελώριο τσιμπούσι όλων αυτών των ετών, σε βάρος των Ταμείων. Στην πλάτη του ονείρου του μέσου Έλληνα για την απόκτηση μιας αξιοπρεπούς σύνταξης μετά το τέλος της εργασιακής του ζωής, αυτοί οι άνθρωποι έκτισαν ολόκληρες καριέρες, αντιπαρατάσσοντας την αγωνιστική τους ετοιμότητα στην όποια έγκαιρη προσπάθεια για λήψη μέτρων διάσωσης των ταμείων, από κάποιους έντιμους υποψιασμένους ειδικούς (υπόθεση Γιαννίτση).
2. Στα διάφορα διοικητικά σχήματα και στις αποφάσεις για τη διαχείριση των ταμείων, πάντα συμμετείχαν οι συνδικαλιστές οι οποίοι προήρχοντο από όλα τα χρώματα της πολιτικής σκηνής, βάζοντας έτσι το λιθαράκι τους για την σημερινή κατάντια των ταμείων. Τους θυμόμαστε έκπληκτοι και χωρίς να αντιλαμβανόμαστε τους λόγους, να πλακώνονται μέχρι και στο ξύλο κατά την εκλογή των διαφόρων ΔΣ. Βλέπετε η πίτα ήταν και μεγάλη και παχιά και απροστάτευτη.
3. Οι συνδικαλιστές, ήταν πάντα παρόντες με τη θετική τους ψήφο, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, κατά την ψήφιση αποφάσεων τοποθέτησης των αποθεματικών των Ταμείων σε δήθεν προσοδοφόρες αποδόσεις, αμφιβόλου όμως τελικού αποτελέσματος.

Κοινωνία:
Μία ολόκληρη κοινωνία θήτευσε στο σχολείο του λαϊκισμού και έμαθε να διεκδικεί από το κράτος απίστευτες παροχές, σε βάρος πάντοτε των μελλοντικών γενεών.
Πόσοι συμπολίτες μας βγήκαν στη σύνταξη με ένσημα μόλις 15 ετών; Οι άνθρωποι αυτοί, οι οποίοι και αποτελούν ένα μεγάλο μέρος των σημερινών συνταξιούχων, έχουν πληρώσει ελάχιστα και αν ίσχυε η αρχή της ανταποδοτικότητας η σύνταξή τους δεν θα ξεπερνούσε τα 200 ευρώ. Ναι μεν είναι λίγα τα 600 και τα 700 ευρώ για να ζήσει κάποιος, αλλά από την άλλη και ο ίδιος συνέβαλλε με τον τρόπο του στη δημιουργία αυτής της κατάστασης. Κι είναι άδικο απέναντι σε έναν άνθρωπο που έχει πληρώσει εισφορές 35 ετών να απειλείται σήμερα η σύνταξή του επειδή κάποιοι συμπολίτες του «κεφαλαιοποίησαν» πρόωρα τις συνταξιοδοτικές εισφορές.
Είναι αγενές να το λες αυτό σε έναν γέροντα που αντιμετωπίζει έτσι κι αλλιώς πρόβλημα επιβίωσης, αλλά, δυστυχώς, είναι η αλήθεια. Και ναι μεν είναι κοινωνικά ανάλγητο να κόψει κάποιος κι άλλο τις συντάξεις σε αυτούς τους ανθρώπους, αλλά στις μελλοντικές γενεές θα πρέπει να γίνει σαφές ότι το πάρτι έχει τελειώσει

Ποια είναι η λύση;
Δυστυχώς, δεν υπάρχουν έτοιμες και «σίγουρες» λύσεις. Η πρόσφατη κρίση απέδειξε ότι και οι ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες δεν είναι τόσο ασφαλείς όσο πιστεύαμε, αφού δεν γνωρίζουμε την ποιότητα του χαρτοφυλακίου τους. Το κράτος από τη μια πλευρά δίνει λίγα, αλλά από την άλλη πλευρά ποιος μπορεί να μας εγγυηθεί ότι αν τοποθετήσουμε τα χρήματά μας σε ιδιωτική ασφαλιστική εταιρεία δεν θα χαθούν από τον κακό χειρισμό ενός trader ή από την αφροσύνη ενός διεφθαρμένου manager;

Ποια μπορεί να είναι η διέξοδός μας;
Είναι οι προσωπικές επενδύσεις. Η δημιουργία ενός χαρτοφυλακίου που θα έχει αποταμιευτικό χαρακτήρα και θα συνυπάρχει παράλληλα με την ασφάλισή μας στον κύριο συνταξιοδοτικό μας φορέα. Δεν είναι η λύση που θα μας κάνει πλούσιους, αλλά σίγουρα είναι μία επιλογή που μπορεί να μας κάνει να νιώσουμε ασφαλέστεροι σε ένα ασταθές περιβάλλον.