Ένα μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης για την Αράχοβα του μέλλοντος

Του Στέργιου Μπακολουκά

Οι καιροί αλλάζουν, το κλίμα του πλανήτη μεταβάλλεται, το υπέρτατο αγαθό το νερό λιγοστεύει και τα χιόνια από τα οποία κατά ένα μεγάλο ποσοστό προέρχεται, πέφτουν πιο αραιά. Το δημογραφικό πρόβλημα του πλανήτη γίνεται εκρηκτικό. Η μετανάστευση των λαών λόγω έλλειψης βασικών αγαθών επιβίωσης αρχίζει να γίνεται ανεξέλεγκτη. Η ανεργία μέσα από την Διεθνή ύφεση χτυπάει την πόρτα μας (τα νέα στοιχεία προβλέπουν αύξηση για τα δύο επόμενα χρόνια στο 20% του ενεργού πληθυσμού και μάλιστα με συντηρητικούς υπολογισμούς).

Ο Πλανήτης έγινε ένα μεγάλο χωριό και κανένας δεν μένει ανέγγιχτος από αυτές τις επιδράσεις. Στα οικονομικά δεδομένα που μέχρι τώρα γνωρίζαμε προστίθενται συνεχώς νέες παράμετροι, τις οποίες πολλές φορές είναι πολύ δύσκολο να παρακολουθήσουμε. Νέα οικονομικά μοντέλα έρχονται να καλύψουν ανάγκες, που δημιουργούνται από τις νέες συνθήκες ζωής.

Η Ελλάδα σε επίπεδο κράτους έχει πλέον πτωχεύσει. Ο δανεισμός της έχει φτάσει σε δυσθεώρητα ύψη. Η οποιαδήποτε μελλοντική ανάπτυξη θα περάσει μέσα από σκληρή δεκαετή ύφεση που αναλογικά όμοιά της δεν θα έχει γνωρίσει ο τόπος. Η κρίση αυτή γίνεται ακόμα μεγαλύτερη επηρεαζόμενη από τις διεθνείς δυσμενείς οικονομικές συγκυρίες.

Μέσα σ’ αυτό λοιπόν το δύσκολο παγκόσμιο τοπίο, που αλληλοεπιδρά πάνω μας, είμαστε υποχρεωμένοι να προνοήσουμε για το μέλλον του τόπου μας. Έρχονται καιροί χαλεποί, πρέπει από τώρα να λάβουμε τα μέτρα μας για να μη βρεθούμε σαν άλλες «μωρές παρθένες», «εκτός νυμφώνα».

Η οικονομική πορεία ενός τόπου, μιας Πόλης, πρέπει να είναι αντιστρόφως ανάλογη της βιολογικής πορείας των κατοίκων της. Ο πολίτης, κουράζεται, γερνά, βγαίνει στη σύνταξη. Ο τόπος όμως, μπορεί να συνεχίσει σε μια πορεία ανεξάρτητη και ανοδική, στηριγμένος σε νέα χέρια, σε νέους ανθρώπους ταυτισμένους με την εποχή τους, οι οποίοι ξέρουν περισσότερα γράμματα, φέρνουν μαζί τους νέες απόψεις και νέες μεθόδους εφαρμογής τους και οι οποίοι θα είναι οι αντικαταστάτες του πολίτη που απέρχεται. Είναι η νέα γενιά αυτή πού μπορεί να δώσει νέα πνοή και νέο όραμα στο μέλλον της Πόλης. Βεβαίως ο παλιός πολίτης, έχει γνώση και πείρα, η οποία είναι χρήσιμη στην πόλη, αλλά και ταυτόχρονα το ισχυρό ατού του, για να γλιτώσει τον... «Γεροντόβραχο»!!!

Αν εξετάσουμε την περιοχή της Αράχοβας, με οικονομικά κριτήρια δηλαδή ως μοντέλο οικονομικό, μπορούμε να βγάλουμε μερικά χρήσιμα συμπεράσματα:

Η Αράχοβα σήμερα ευημερεί, η τουριστική εκμετάλλευση του χειμερινού Παρνασσού έχει φτάσει σε ικανοποιητικό σημείο. Η περιουσιακή θέση των πολιτών της έχει εγγράψει υψηλές υπεραξίες. Το μέσο βιοτικό επίπεδο των ανθρώπων της έχει ανέβει κατακόρυφα, η οικονομική ευμάρεια επιτρέπει στους κατοίκους να επενδύουν σε υλικά αγαθά που καλυτερεύουν τη ζωή τους (σπίτια, αυτοκίνητα, καλύτερη διατροφή, διακοπές, εξοπλισμό σπιτιού κ.λπ.). Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία βγαίνουν στη σύνταξη με υψηλότερες αποδοχές σε σχέση με τις πενιχρές αγροτικές συντάξεις των προηγούμενων γενιών.

Οι κάτοικοι της Αράχοβας λόγω της ευμάρειας που απολαμβάνουν, επενδύουν επίσης και σε άυλα αγαθά μελλοντικής εξόφλησης, όπως είναι η παροχή των μέσων για την εκπαίδευση των παιδιών τους σε καλύτερα πανεπιστήμια του εσωτερικού και εξωτερικού. Με αυτό το τελευταίο επιτυγχάνουν την παροχή περισσότερων εφοδίων στους νέους ανθρώπους, για την μελλοντική αρμονική αντικατάσταση των διαχειριστών της Πόλης, όταν έρθει η ώρα για την αλλαγή της σκυτάλης.

Σ’ αυτούς τους νέους ανθρώπους της νέας γενιάς θα ήθελα να καταθέσω τις απόψεις μου ως προτροπή για παραπέρα σκέψη, αλλά και στη γενιά μου, για εμπλουτισμό της πείρας της και την αποφασιστική βοήθεια που πρέπει να προσφέρει στους νεότερους.

Ας δούμε λοιπόν τι πραγματικά έχουμε και τι άλλο πρέπει να επιδιώξουμε για να καταφέρουμε όχι μόνο να διατηρήσουμε, αλλά και να μεγαλώσουμε την μελλοντική ευημερία μας.

Η Αράχοβα έχει δημιουργήσει ένα ισχυρό “brand name” λόγω του Χιονοδρομικού Κέντρου Παρνασσού, που από μόνο του μέχρι σήμερα μπορεί να ζήσει τους κατοίκου της.

Είναι διαπιστωμένο ότι είναι εύκολο να φτάσει κανένας στην κορυφή, αλλά πολύ δύσκολο να κρατηθεί σ’ αυτήν, γι’ αυτό στο μέλλον, μόνο το “brand name” δεν θα φτάνει, θα πρέπει να δημιουργηθούν και να συνεκτιμηθούν και άλλοι παράγοντες και άλλα μεγέθη, για να διατηρηθεί η ανοδική πορεία της πόλης.

Είμαστε κάτοικοι μιας περιοχής, που μοίρα καλή την προίκισε με αγαθά περιούσια. Της έδωσε ένα κλίμα ξηρό χωρίς υγρασία και με ηλιοφάνεια που ξεπερνά κατά πολύ το μέσο όρο. Ήπιο και γλυκό καλοκαίρι και -όπως έχουν αλλάξει οι καιρικές συνθήκες- με ελαφρύ χειμώνα παρ’ όλα τα 1000 μέτρα υψόμετρο. Έχει ιστορία πέντε χιλιάδων χρόνων. Το Μαντείο των Δελφών λειτούργησε στο παρελθόν ως τόπος έλξης ανθρώπων από τα πέρατα της Γης για χρησμούς και γνώση των μελλούμενων. Σήμερα έχει διατηρήσει την ιερότητα του παρελθόντος και έχει μετατραπεί σε χώρο προσκυνήματος, και πάλι από ανθρώπους που έρχονται από τα πέρατα της γης. Ο ποιητής Σικελιανός όταν ρωτήθηκε με ποιον τρόπο πρέπει να επισκεπτόμαστε τον ιερό χώρο των Δελφών απάντησε: «Μόνο στα γόνατα». Είμαστε συνιδιοκτήτες και συνδιαχειριστές αυτού του ιερού τόπου, οφείλουμε να τον προστατέψουμε αλλά και να τον αναδείξουμε.

Ένα άλλο περιουσιακό στοιχείο της Αράχοβας είναι η Φορμαέλα, ένα τυρί Π.Ο.Π., που προνοητικά οι θεσμοθετημένοι φορείς του τόπου έχουν κατοχυρώσει πανευρωπαϊκά το χρυσοφόρο “brand name” της.

Συνοψίζοντας, βλέπουμε ότι τρεις είναι οι οικονομικοί πυλώνες στήριξης της Αράχοβας:

1. Τουριστικός: εκμετάλλευση του χειμερινού τουρισμού, λόγω του Χιονοδρομικού Κέντρου Παρνασσού. Σ’ αυτόν τον τομέα πράγματι έχουν γίνει τεράστια βήματα σε υποδομή και παροχή υπηρεσιών. Φοβάμαι όμως ότι λόγω των κλιματολογικών συνθηκών κατά τα επόμενα χρόνια θα έχουμε λιγότερα χιόνια και άρα φθίνουσα πορεία προς αυτή την κατεύθυνση.

2. Εμπορικός: Συστηματοποίηση της εκμετάλλευσης αυτού του υπέροχου τυριού, με την κατασκευή κεντρικού τυροκομείου, τυποποίησης, παλαίωσης και εμπορίας του.

Υπάρχουν Ευρωπαϊκά Προγράμματα επιδότησης, που φτάνουν το 80% του κόστους κατασκευής. Αν αυτό συνδυαστεί και με την κατασκευή και συστέγαση παραδοσιακού, επισκέψιμου ελαιοτριβείου, τότε η χρηματοδότηση φτάνει μέχρι και το 100% της αξίας του. Δικαστική απαγόρευση (βοήθεια από δικηγόρους) της πώλησης του, εκτός ή εντός Αραχόβης, με παρεμφερές όνομα ή σχήμα (συνάντησα στην Τρίπολη να πωλείται ίδιο τυρί στην ίδια τιμή, με την παραπλανητική ονομασία «φορμοέλα»), πρέπει να δρομολογηθεί το συντομότερο, για να αποφευχθούν κακές απομιμήσεις και ιδιοτελής εκμετάλλευση του προϊόντος. Τυποποιημένες βρώσιμες ελιές, ντόπια χειροποίητα γλυκά και εμφιαλωμένο τσίπουρο, καθώς και τραχανάς, χυλοπίτες και φέτα, όπως και τα ξακουστά υφαντά της, μπορούν να προσελκύσουν μετά από κατάλληλη διαφήμιση, περισσότερους αγοραστές και επομένως προσφορά εργασίας σε περισσότερους ανθρώπους απ’ ό,τι σήμερα.

Θα μπορούσε για παράδειγμα να οριστεί, εκτός σεζόν, μια ημέρα του έτους, ως «Ημέρα γιορτής Φορμαέλας και τσίπουρου», υπό την αιγίδα του Δήμου και με πρωτοστάτες τους Συλλόγους της Πόλης. Στην γιορτή αυτή να παρουσιαστούν όλα τα προϊόντα του τόπου, αφού κληθεί μετά από σχετική διαφήμιση όσο περισσότερος κόσμος γίνεται. Η γιορτή αυτή μπορεί να καθιερωθεί ως ετήσια.

3. Πνευματικός-Πολιτισμικός: Ενοποίηση του Δελφικού τοπίου και διεκδίκηση κατασκευής συνεδριακών κέντρων στην περιοχή μας, για την υποδοχή και εξυπηρέτηση παγκόσμιων συνεδρίων, διαφόρων ειδικοτήτων (εννοώ συνεδριακά κέντρα χιλίων ατόμων).

Ένα τέτοιο συνεδριακό κέντρο θα μπορούσε να γίνει, στις παρυφές μιας τεχνητής λίμνης, που απ’ ότι μαθαίνω υπάρχει σκέψη να δημιουργηθεί στο Λιβάδι, και από την πλευρά του Κωρύκειου Άντρου, με πρόσβαση σε αυτό μετά την αξιοποίησή του. Θα μπορούσε να αφιερωθεί στον αρχαίο Θεό Διόνυσο, ο οποίος αντικαθιστούσε τον Θεό Απόλλωνα κατά τους τρείς χειμερινούς μήνες, όταν αυτός μετέβαινε στους «Υπερβόρειους». Με δεδομένο το γεγονός της προέλευσης του κλίματος και του αμπελιού από τον Διόνυσο, να διεκδικήσουμε την διοργάνωση των διεθνών συνεδρίων γύρω από το αμπέλι και το κρασί.

Αλλαγή και ανάδειξη του ονόματος του οικισμού «Καλύβια» σε «οικισμό Οδυσσέα» προς τιμήν του Οδυσσέα του Λαέρτη που κατά τον Όμηρο τραυματίστηκε εκεί και του οποίου η Μητρική καταγωγή είναι από την περιοχή μας (όμηρος, Ραψ. τ-«Αράχωβα, τοπωνυμιογλωσσικά και άλλα», σελ.55, Σ. Ασημάκης).

Αδελφοποίηση, μετά από ειδική τελετή, του Δήμου Αράχοβας-Δελφών με τους Δήμους Ιθάκης και Ιωλκού (Ως συμπέθεροι. Άλλωστε και του Ιάσονα η μητρική πόλη, κατά την μυθολογία βρισκόταν στην περιοχή μας. Η μητέρα του η Πολυμήδη ήταν αδερφή της μητέρας του Οδυσσέα Αντίκλειας και κόρες του μυθικού βασιλιά της περιοχής Αυτόλυκου και της συζύγου του Αμφιθέας).

Μια οικονομική πρόταση μελλοντικής εκπλήρωσης για την Αράχοβα, τους Δελφούς, την Ιτέα (Δεσφίνα) και το Γαλαξίδι.

Αν η Αράχοβα μέσα από το σχέδιο Καλλικράτης καταφέρει και δημιουργήσει ένα ενιαίο Δήμο με Δελφούς (Χρισσό), Ιτέα, Δεσφίνα και Γαλαξίδι, τότε οι προοπτικές ετήσιας ανάπτυξης και εκμετάλλευσης των δεδομένων που θα δημιουργηθούν, σε συνδυασμό με την υψομετρική θέση της Αράχοβας, το χιονοδρομικό κέντρο Παρνασσού και την τουριστική υποδομή της Αράχοβας, των Δελφών της Ιτέας και του Γαλαξιδίου, της πνευματικότητας και ιερότητας των Δελφών καθώς και της παραθαλάσσιας γλυκύτητας του κλίματος και της γεωγραφικής θέσης της Ιτέας και του Γαλαξιδίου, αλλά και του κοσμοϊστορικού γεγονότος που θα συμβεί, τα επόμενα χρόνια, όπως θα εξηγήσουμε παρακάτω, είναι απεριόριστες.

Από το 2011 μέχρι το 2015 σε ολόκληρη την Ευρώπη αλλά και τον κόσμο, θα συμβεί ένα γεγονός σταθμός στα παγκόσμια χρονικά. Η γενιά-αστερισμός όλων των ηλικιακών ομάδων με ημερομηνία γέννησης από το 1946 έως και το 1965, η γενιά του «baby boom» όπως την αποκαλούν στην Ευρώπη και την Αμερική, δηλαδή η γενιά της μεταπολεμικής έκρηξης των γεννήσεων. Η πιο πολυάριθμη στην ανθρώπινη ιστορία. Αν θέλετε να βάλετε ιστορικά ή πολιτισμικά ορόσημα σ’ αυτή τη γενιά, πείτε την γενιά του Πολυτεχνείου στην Ελλάδα, γενιά του Μάη του ’68 στη Γαλλία, γενιά των Χίπις και του αντιπολεμικού κινήματος στην Αμερική, γενιά των Ερυθροφρουρών στην Κίνα. Πείτε την ακόμα γενιά του ροκ και του Γούντστοκ. Όπως και να την πει κανείς, θα έχει μπει από το 2011 μέχρι το 2030 στο σύνολό της στη σύνταξη.

Από εδώ και πέρα αρχίζει η δική μας δουλειά. Πρέπει δηλαδή, ως ενιαίος Δήμος, να δημιουργήσουμε ένα επενδυτικό σχήμα βασισμένο σε αυτή τη γενιά, αφιερωμένο δηλαδή στην Τρίτη ηλικία. Θα πρέπει να βρούμε τρόπους να κερδίσουμε ένα τμήμα των ηλικιωμένων αυτών -που όπως είπαμε θα αυξάνουν συνεχώς τα επόμενα χρόνια στην Ευρώπη. Να δημιουργήσουμε ένα σχήμα φιλοξενίας τους για περισσότερο από οκτώ μήνες, ίσως και για όλο το χρόνο.

Στη βόρεια Ευρώπη οι συνταξιούχοι στις αρχές του Νοέμβρη χαιρετιούνται μεταξύ τους και λόγω του επερχόμενου χειμώνα κλείνονται στα σπίτια τους, βλέποντας τηλεόραση και βιώνοντας τη μοναξιά τους, βυθιζόμενοι πολλές φορές σε κατάθλιψη, μέχρι τον Απρίλιο και τον Μάιο που ξαναβγαίνουν από τα σπίτια τους.

Θα μπορούσαμε να δημιουργήσουμε ένα φορέα από όλες τις παραγωγικές τάξεις της περιοχής, με το σύλλογο ξενοδόχων στην πρωτοκαθεδρία και με προεξάρχουσα την νέα Δημοτική διοίκηση που θα προκύψει από τον Καλλικράτη και να αποταθούμε σε ένα μεγάλο τουριστικό γραφείο, το οποίο έχει το «know how» σε αυτά τα θέματα, για να λάβουμε μέρος στις διάφορες τουριστικές εκθέσεις που κατά καιρούς γίνονται στην Ευρώπη (Tour Operators), με σκοπό να προσελκύσουμε τόσους Ευρωπαίους συνταξιούχους όσους μπορεί να φιλοξενήσει η υπάρχουσα ξενοδοχειακή υποδομή του τόπου μας.

Αυτοί οι άνθρωποι που έχουν ή θα έχουν όλοι τους, ένα μισθό-σύνταξη, αντί να είναι κλεισμένοι το χειμώνα στα σπίτια τους στις παγωμένες πατρίδες τους, θα μπορούσαν να φιλοξενηθούν το χειμώνα στην Ελλάδα και μάλιστα στην παραθαλάσσια Ιτέα ξοδεύοντας τη σύνταξή τους στον Δήμο μας.

Μπορείτε να φανταστείτε πόσοι άνθρωποι της περιοχής μας θα απασχοληθούν, αν για παράδειγμα φιλοξενηθούν 3-5 χιλιάδες βορειοευρωπαίοι στα ξενοδοχεία της Ιτέας και του Γαλαξιδίου το χειμώνα και οι οποίοι τις καθημερινές θα επισκέπτονται τους Δελφούς και την Αράχοβα;

Μπορείτε να συλλάβετε την απασχόληση που θα προκύψει για όλες τις παραγωγικές τάξεις της περιοχής αν καταφέρουμε και τους πείσουμε να παραμείνουν και το καλοκαίρι, αλλάζοντας τόπο διαμονής και από την Ιτέα και το Γαλαξίδι που διέμεναν το χειμώνα να μετακομίσουν για το καλοκαίρι στην Αράχοβα την Δεσφίνα και τους Δελφούς (οι ηλικιωμένοι και ειδικά οι προερχόμενοι από τις βόρειες χώρες δεν αντέχουν την πολλή ζέστη. Άλλωστε ειδικά για την Αράχοβα η πληρότητα των ξενοδοχείων της είναι ελάχιστη αυτή την εποχή) που το κλίμα τους είναι ιδανικό για φιλοξενία ηλικιωμένων ανθρώπων;

Μπορείτε να φανταστείτε πόσο μεγάλη θα είναι η εισροή χρημάτων στην τοπική κοινωνία αν πείσουμε αυτούς τους ανθρώπους να ζήσουν στην περιοχή μας ακόμα και όλο το χρόνο, εναλλάσσοντας κατοικία από βουνό σε θάλασσα και αντίθετα για κάθε εποχή, με μόνο αντίτιμο την σύνταξή τους, αυτή δηλαδή που θα χάλαγαν έτσι κι αλλιώς στις Πατρίδες τους;

Το χειμώνα να διαμένουν στην Ιτέα και το Γαλαξίδι και να επισκέπτονται την Αράχοβα και τους Δελφούς τις καθημερινές και το καλοκαίρι να διαμένουν στους Δελφούς και την Αράχοβα και να επισκέπτονται για μπάνιο την Ιτέα και το Γαλαξίδι;

Το μεγαλύτερο άγχος των ηλικιωμένων είναι η υγεία, άρα πάνω σ αυτή και πέρα από τις υποδομές για την κατοικία, πρέπει να επενδύσουμε.

Φαντάζεστε λοιπόν μια επένδυση, ένα δεκαετές πλάνο αναβάθμισης των υπηρεσιών υγείας στην περιοχή μας, με ξενόγλωσσους γιατρούς, ενίσχυση των υποδομών ή ακόμα και ανάπτυξη προηγμένων υπηρεσιών υγείας από ιδιωτικούς φορείς συνδεδεμένους με τα ασφαλιστικά ταμεία της Βόρειας Ευρώπης;

Η Αράχοβα πριν από τον πόλεμο αλλά και αμέσως μετά από αυτόν, το καλοκαίρι, ήταν τόπος παραθερισμού για πολλούς εύπορους Αθηναίους. Γιατί να μην επαναλάβει το ίδιο και σήμερα, με διαφορετικούς όμως οικονομικούς όρους και ανθρώπους από την βόρεια Ευρώπη;

Μπορείτε να φανταστείτε τα καταστήματα της «Αγοράς» (πλατεία Παπαϊωάννου), της πλατείας Λάκκας, του Αγίου Γεωργίου, του Κούκουρα και την «Ντόλτσε βίτα», να είναι το καλοκαίρι γεμάτα από ανθρώπους που θα πίνουν τον καφέ τους ή το τσίπουρό τους, θα τρέφονται από προϊόντα αγορασμένα από τα καταστήματα της περιοχής και θα διαμένουν στα ξενοδοχεία, τους ξενώνες και τα λοιπά καταλύματα της πόλης; Φυσικά το ίδιο θα ισχύσει και για τις άλλες πόλεις του ενιαίου Δήμου.

Φαντάζεστε τις ταβέρνες και τα καταστήματα στο Λιβάδι αν έχουν δουλειά και το καλοκαίρι, πόσους ανθρώπους μπορούν να απασχολήσουν;

Αναλογίζεστε πόσες λύσεις και προτάσεις μπορούμε ακόμα να προσθέσουμε σε αυτή την πρωτόλεια πρόταση που κάνω σήμερα, αν ο καθένας από την πλευρά του βοηθήσει προς αυτή την κατεύθυνση; Μην ξεχνάτε ότι τα πολλά μυαλά όταν σκέπτονται μαζί είναι ευτυχία και προκοπή.

Η Αράχοβα στα χαλεπά χρόνια της φτώχιας μετά τον Πόλεμο, σε αντίθεση με άλλες περιοχές της Ελλάδος, ΔΕΝ είχε μετανάστευση προς το εξωτερικό (Ευρώπη, Αμερική, Αυστραλία) ή είχε ελάχιστη σε σχέση με τον πληθυσμό της, αλλά και σε σχέση με άλλες περιοχές της χώρας απείρως πιο εύφορες. Αυτό οφειλόταν στην εφευρετικότητα, την εργατικότητα και την εξυπνάδα των κατοίκων της να δημιουργήσουν δουλειές από το μηδέν. Οι γυναίκες με τον αργαλειό κατασκεύαζαν ωραιότατα υφαντά ενώ οι άντρες έγιναν οι καλύτεροι μάστορες της περιοχής και οι εξυπνότεροι επαγγελματίες αλλά και αγρότες.

Σήμερα οι νέοι άνθρωποι ίσως να μην έχουν βιώματα αντίστοιχα της δικής μου γενιάς, όμως έχουν τη θέρμη της νιότης τους και την δύναμη της γνώσης, που προέρχεται από την μόρφωση που παίρνουν, για να πάνε τον τόπο πιο μακριά και να συνεχίσουν την αναπτυξιακή πορεία του τόπου που άρχισαν οι πατεράδες τους.

Ας τους εμπιστευτούμε λοιπόν και ας τους βοηθήσουμε να έχουν όραμα και να προσπαθήσουν να το πραγματοποιήσουν.

Στέργιος Μπακολουκάς