Σκέψεις (μέρος δεύτερο)

Του Στέργιου Μπακολουκά

Απάντηση στα ερωτήματα που έθεσε ο “Ntelalis” σε προηγούμενο σχόλιό μου.

Για να είμαι καθαρός απέναντι όλων όσων διαβάζουν αυτές τις σκέψεις, αλλά περισσότερο απέναντι στον εαυτό μου, πρέπει να τονίσω για άλλη μια φορά, ότι εκφράζω δικές μου απόψεις και μόνο.

Πάμε λοιπόν πάρα κάτω: Μία αισιόδοξη νότα διέκρινα μέσα από τις χθεσινές και τις σημερινές οικονομικές εξελίξεις, η οποία, εάν έχει και συνέχεια στο μέλλον -και εκτιμώ ότι θα έχει- με κάνει ιδιαίτερα αισιόδοξο για τις οικονομικές εξελίξεις της χώρας.
Όχι, δεν αναφέρομαι στη χθεσινή και σημερινή άνοδο του Γενικού Δείκτη (09-02 & 10-02) του χρηματιστηρίου. Αυτή συνιστά βεβαίως μία θετική εξέλιξη, αλλά εκτιμώ ότι δε θα πρέπει να επηρεάσει τη γενικότερη άποψή μας για την πορεία της αγοράς στα επόμενα χρόνια.
Αναφέρομαι στην παρουσίαση του νέου φορολογικού Ν/Σ από τον Υπουργό Οικονομικών κ. Παπακωνσταντίνου. Τα μέτρα που λαμβάνονται, πολλά από τα οποία είναι βεβαίως σκληρά, όταν αφορά σε μείωση των αποδοχών και πτώση του βιοτικού επιπέδου, είναι όμως προς τη σωστή κατεύθυνση. Όμως, αναφέρομαι κυρίως στις "θεσμικές" μεταβολές που επέρχονται στη λειτουργία του συνόλου του φορολογικού μηχανισμού και των σχέσεων φορολογικών αρχών και πολιτών.

Πιστεύω ότι η παρούσα κρίση...

...θα έχει ένα θετικό αποτέλεσμα: θα βοηθήσει στην αναμόρφωση της Ελλάδας. Είμαι σίγουρος γι' αυτό. Και σήμερα νοιώθω ότι έγινε η αρχή. Και είμαι βέβαιος ότι κατά τους επόμενους μήνες και στα επόμενα χρόνια, θα δούμε πολλές αλλαγές. Αλλαγές που θα προκύψουν από ανάγκη, ή που θα είναι προϊόν της πίεσης των "τοποτηρητών" της οικονομίας μας. Όμως, οι αλλαγές αυτές θα συμβάλλουν στο κτίσιμο ενός καλύτερου και δικαιότερου Κράτους και -ελπίζω βάσιμα- μιας περισσότερο ανταγωνιστικής οικονομίας.

Πράγματι καμία οικονομία δεν αυξάνει τη φορολογία σε περίοδο ύφεσης. Όμως η ανάπτυξη έπεται πάντα της ύφεσης και στη δική μας περίπτωση έχουμε να αντιμετωπίσουμε κακοδιαχείριση και ατιμωρησία ετών. Η αγορά η δική μας σήμερα έχει να αντιμετωπίσει όχι μόνο τα δικά της «συστημικά» προβλήματα αλλά και τα προβλήματα των διεθνών αγορών. Θεωρώ ότι δυστυχώς το πέρασμά μας μέσα από την ύφεση είναι «ικανή και αναγκαία συνθήκη».

Όπως γράφτηκε στα ΜΜΕ όλου του κόσμου, έχει ληφθεί η απόφαση για τη διάσωση της Ελλάδας από τη χρεωκοπία. Τις φήμες αυτές αρχικά πυροδότησε η εσπευσμένη αναχώρηση του κου Trichet (Προέδρου της ΕΚΤ) από τη Σύνοδο Κεντρικών Τραπεζιτών που διεξάγεται αυτές τις μέρες στην Αυστραλία, ενώ -μετά το κλείσιμο της αγοράς- (9-2-2010) έγινε γνωστό ότι η Γερμανική Κυβέρνηση αποφάσισε να συμμετάσχει στη διάσωση της χώρας. Σαφώς πρόκειται για θετική είδηση. Οι αρνητικές, δηλαδή το κόστος για τη διάσωση, θα αρχίσει να έρχεται από τις επόμενες μέρες. Κόστος για την κοινωνία βεβαίως και μεσοπρόθεσμα και για την οικονομία, αφού μέσα από τα "πακέτα" μέτρων που θα ακολουθήσουν, η οικονομία θα περάσει αναγκαστικά όπως ανέφερα από τη φάση ύφεση.

Για να ολοκληρώσω τις σκέψεις μου, θα πω δύο λόγια για τη συσχέτιση της δικής μας αγοράς με τις αγορές της Ευρώπης αλλά και τα διεθνή κερδοσκοπικά παιχνίδια.

Εάν πιστεύουμε -όπως μας λένε επί μέρες τα κανάλια- ότι οι αγορές "σφυροκοπούν" την Ελλάδα για να "κερδοσκοπήσουν" στο επιτόκιο της προσεχούς έκδοσης του ομολόγου, είμαστε γελασμένοι. Δεν έχουμε να κάνουμε με κάποια συνωμοσία εναντίον της χώρας. Ούτε και με ανθέλληνες που ξαφνικά κάτι έπαθαν εναντίον μας. Πρόκειται για έξυπνους και εξαιρετικά καταρτισμένους ανθρώπους που η δουλειά τους είναι να βρίσκουν τον κάθε φορά "αδύναμο" για να τον ρίξουν στα "σχοινιά" του παγκόσμιου χρηματοοικονομικού ρίνγκ. Και δυστυχώς, ως ο πλέον πρόσφορος "αδύναμος" τώρα παρουσιάστηκε η Ελλάδα.

Και πολύ φοβούμαι ότι, αντίθετα απ' ότι πίστευα μέχρι πρόσφατα, το σφυροκόπημα των αγορών δε θα σταματήσει ούτε μετά την έκδοση των 10ετών ομολόγων, αλλά ούτε και μετά την άνοιξη, όταν η χώρα θα έχει βρει (αυτό μπορούμε να το θεωρούμε ως δεδομένο -αν και στη σημερινή εποχή αποδεικνύεται ότι τίποτα δε θα πρέπει να λαμβάνουμε ως δεδομένο) τα χρήματα για να πληρώσει τη φετινή δόση του χρέους της.

Αν δούμε την ειδησεογραφία αυτών των ημερών, το "παιχνίδι" δείχνει να χοντραίνει και να θυμίζει καταστάσεις και διαδικασίες παλαιότερων μεγάλων νομισματικών -και ευρύτερα χρηματοοικονομικών- κρίσεων. Το "παιχνίδι" χοντραίνει και είναι πλέον φανερό ότι το "στοίχημα" των αγορών δεν είναι εάν η Ελλάδα θα πληρώσει ή δε θα πληρώσει τις δόσεις της. Αλλά εάν η Ελλάδα και μία σειρά από χώρες, θα κατορθώσουν να παραμείνουν στην ευρωζώνη, ή ακόμη περισσότερο, εάν η ευρωζώνη θα κατορθώσει να παραμείνει όπως έχει σήμερα και όπως την οραματίσθηκαν παλαιότερα οι ευρωπαίοι ηγέτες.

Πολύ φοβούμαι ότι έχουμε -ως Ευρώπη και όχι μόνον ως Ελλάδα- εισέλθει σε μία ευρύτερη οικονομική και νομισματική περιπέτεια, η οποία θα μπορούσε να διαρκέσει επί μήνες και να προκαλέσει ανακατατάξεις που δε μπορούμε να φανταστούμε.
Εάν οι φόβοι μου επαληθευθούν, τότε δε θα πρέπει να εκπλαγούμε εάν οι ανησυχίες για την οικονομική ασφάλεια πολλών κρατών διευρυνθούν και αρχίζουν πλέον να επηρεάζουν πολύ περισσότερο το σύνολο των χρηματοοικονομικών αγορών.

Μέσα σε ένα τέτοιο περιβάλλον, τουλάχιστον για το πρώτο διάστημα, καμία αγορά δε θα μπορέσει να αποφύγει τις ζημιές, όποια διαφορετικά μέτρα αν λάβει η κάθε μία. Στη συνέχεια βέβαια, όταν ο "καπνός" ξεκαθαρίσει, οι αγορές των χωρών που δεν αντιμετωπίζουν πρόβλημα, «θα πάρουν το δρόμο τους».
Γιατί τα γράφω όλα αυτά; Απλά για να τονίσω, ότι η χώρα ζει σε ιστορικές στιγμές. Και μάλιστα όχι μόνον η δική μας χώρα.
Χρειάζεται προσοχή και ίσως θα πρέπει να μην παρασυρόμαστε τόσο εύκολα από την ανάκαμψη και την ανάπτυξη που εμφανίζουν οι μακροοικονομικοί δείκτες.

Από εδώ και κάτω θα επιχειρήσω να παραθέσω μερικά πρόσθετα μέτρα πού πρέπει να παρθούν, για να μπορέσουμε να είμαστε ανάμεσα στις χώρες που «θα πάρουν το δρόμο τους», όταν θα φτάσει το πλήρωμα του χρόνου.

α) Μηχανοργάνωση ολόκληρου του Δημοσίου τομέα, χωρίς να εξαιρεθούν Δήμοι , Ταμεία, ΔΕΚΟ, Επικουρική Ασφάλιση .

β) Εφαρμογή του διπλογραφικού λογιστικού συστήματος, σύμφωνα με τα Διεθνή λογιστικά πρότυπα, ΠΑΝΤΟΥ, με υποχρεωτική δημοσίευση στο διαδίκτυο και τις εφημερίδες των ισολογισμών και των τριμηνιαίων οικονομικών καταστάσεων κατά υπηρεσία. Ετήσιος έλεγχος από Ορκωτούς Λογιστές, όπως γίνεται με τις ανώνυμες εταιρείες.

γ) Επέκταση του «πόθεν έσχες» στους πάντες, Βουλευτές Υπουργούς και πολίτες. Με σκληρές επιπτώσεις σε όσους δεν μπορούν να αποδείξουν το «πόθεν».

δ) Εξονυχιστικός έλεγχος δειγματοληπτικά κάθε χρόνο στο 3% των φορολογικών δηλώσεων με επισκέψεις των εντεταλμένων οργάνων ακόμα και στις κατοικίες των ελεγχομένων πολιτών, και την επιβολή αυστηρών ποινών στους παραβάτες, για παραδειγματισμό των υπολοίπων.

ε) Καταγραφή των Δημοσίων υπαλλήλων και μείωση του αριθμού τους, σε βάθος χρόνου, σε επίπεδα αναλογικά των προηγμένων χωρών της Ευρώπης.

στ) Καθιέρωση, της πρόσληψης στο Δημόσιο, μέσω ΑΣΕΠ και μόνο, για να αποδεσμευτεί η εκλογική βάση των κομμάτων από τους Δημοσίους υπαλλήλους και να επιτευχθεί αξιοκρατική στελέχωση του Δημοσίου.

ζ) Επαναπροσδιορισμός του τρόπου προσέλκυσης τουριστών κατά την χειμερινή περίοδο από τις χώρες του Ευρωπαϊκού βορρά. (Πολλοί συνταξιούχοι του βορρά το χειμώνα κλείνονται στα σπίτια τους, ενώ την ίδια εποχή τα ξενοδοχεία μας είναι άδεια-ευφυολογώντας θα έλεγα ότι ο τσοπάνος τα πρόβατά του το χειμώνα τα πάει στα χειμαδιά).

η) Διαχωρισμός εκκλησίας και κράτους και φορολόγηση της εκκλησιαστικής περιουσίας όπως ακριβώς φορολογείται η περιουσία των πολιτών και των εταιρειών. Εξυπακούεται ότι όλοι οι κληρικοί θα πάψουν να είναι Δημόσιοι υπάλληλοι και θα πληρώνονται από την Αρχιεπισκοπή, (υπολογίζονται περίπου στις εβδομήντα χιλιάδες).

θ) Κατάργηση της υποχρεωτικής στράτευσης και δημιουργία αξιόμαχου μισθοφορικού Στρατού. Όλη η Ευρώπη το έχει πράξει εδώ και χρόνια. Ακόμα και η Αλβανία και η Βουλγαρία.

Εμείς εδώ έχουμε στους στρατώνες εκατό χιλιάδες νέους, οι οποίοι τρέφονται και ντύνονται με έξοδα της πολιτείας, με αμφίβολη προσφορά και αποκοπή από σπουδές και παραγωγική εργασία αφ ενός και αφ εταίρου , αποστρατεύουμε στα πενήντα τους και ενωρίτερα αξιωματικούς με μεγάλες γνώσεις και πείρα οι οποίοι μπορούν να προσφέρουν τα μέγιστα στην ασφάλεια της χώρας.

ι) Μείωση της γραφειοκρατίας, για τη σύσταση εταιρειών, με ταυτόχρονη μείωση του αποθεματικού εκ των κερδών (βλέπε κατάχρηση των αποθεματικών της ΑΣΠΙΣ ΠΡΟΝΟΙΑ) αλλά και τη μείωση της φορολογίας, με σκοπό την προσέλκυση ξένων κεφαλαίων και επομένως την απασχόληση προσωπικού. Δυστυχώς σήμερα εξαντλούμε την εμπορική μας δεινότητα στο το να εισάγουμε και να πουλάμε τους εαυτούς μας προϊόντα ξένα, χωρίς να παράγουμε ανταγωνιστικά δικά μας.

Θα μπορούσα να συνεχίσω με ένα αυτονόητο και ατελείωτο κατάλογο. Όμως προς το παρόν θα σταματήσω εδώ, με την υπόσχεση ότι είμαστε εδώ για να δούμε την πορεία της εφαρμογής των νέων μέτρων, για να τα σχολιάσουμε και να τα κρίνουμε .

Και μια τελευταία ποιητική στήριξη, από τον «ΥΜΝΟ ΣΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» ΤΟΥ ΣΟΛΟΜΟΥ, της άποψης ότι μπορούμε και πρέπει ΜΟΝΟΙ μας να βρούμε λύσεις και να βγούμε από την κρίση:

Με τα ρούχα αιματωμένα
ξέρω ότι έβγαινες κρυφά
να γυρεύεις εις τα ξένα
άλλα χέρια δυνατά.

Μοναχή το δρόμο επήρες,
εξανάλθες μοναχή
δεν είν' εύκολες οι θύρες
εάν η χρεία τες κουρταλεί.

'Αλλος σου έκλαψε εις τα στήθια,
αλλ' ανάσαση καμμιά·
άλλος σου έταξε βοήθεια
και σε γέλασε φρικτά.

'Αλλοι, οϊμέ, στη συμφορά σου
οπού εχαίροντο πολύ,
σύρε νά 'βρεις τα παιδιά σου,
σύρε, έλεγαν οι σκληροί.


10-02-2010

ΥΣ. Ελπίζω αγαπητέ Ntelali να απάντησα στις ερωτήσεις σου. Άλλωστε είμαι μόνο ένας ταπεινός Οικονομολόγος, παλαιάς κοπής, με μεγάλη όμως πείρα από το «πεζοδρόμιο» της αγοράς. Σ΄ ευχαριστώ για τη φιλοξενία.